مقالات

به طورخلاصه و به طور کلي مي‏توان گفت هنر و علم هدايت و هماهنگ کردن کوشش انسان‏ها و بهکارگيري اين تلاش در جهت نيل به اهداف سازمان را مديريت مي‏گويند. بايد توجه کردکه بين علماي مديريت در ارايه تعريفي از مديريت اختلاف نظر جدي وجود دارد. اينتعاريف بر مبناي مفروضات متفاوتي ارايه مي‏شوند. معروف‏ترين مبنا براي بيان اينتعريف، بيان وظيفه‏هاي اصلي مدير است. مشهورترين

تعاريفمديريت عبارتند از:

1- مديريتيعني کنترل عناصر مسئول و زير دست، به طوري که تلاش‏هاي آنان در تحقق اهدافتشکيلات هماهنگ شود. (آرتارنن بوم 1961)

2- مديريتدر حقيقت عبارت است از اتخاذ تصميم براي پيشبرد امور. بنابراين مديريت يعني اخذاطلاعات و تنظيم آنها به منظور انجام دادن اعمال لازم سازماني. (جي. دبليو. فورستر1962)

3- مديريتعبارت است از کنترل عمليات سازمان، به طوري که بتوان در جهت تحقق اهداف سازمان بهگونه‏اي موثرتر و با صرفه‏جويي کافي گام برداشت. (آي. فيلپر1970)

4- مديريتفرايندي است که به وسيله آن فعاليت‏هاي فردي و گروهي در جهت هدف‏هاي مشترک، همسو وهماهنگ مي‏شود. (ج. اچ. دانلي 1971)

5- مديريتعبارت است از ايجاد يک محيط موثر براي افرادي که در گروه‏هاي رسمي سازماني تلاشمي‏کنند تا آنان بتوانند در جهت تحقق هدف‏هاي سازماني تلاش کنند. (و. دانل 1972)

6- مديريتدر واقع عبارت است از هماهنگي منابع انساني و مادي، در جهت تحقق و تکميل هدف‏هايسازمان. (و. دانل 1974)

7- مديريتيعني هماهنگي همه‏ي امکانات و منابع از طريق برنامه‏ريزي، سازمان دهي، هدايت ونظارت، به طوري که هدف‏هاي مشخص تحقق پذيرد. (دل سيسک 1974)[1].

8- مديريتيعني، کار کردن با افراد و به وسيله افراد و گروه‏ها براي تحقق هدف‏هاي سازماني.(علي علاقه بند، مديريت رفتار سازماني)

[صفحه 38]

9- مديريتيعني کار کردن با مردم (همراهي و هماهنگي داشتن)، ميان مردم (عضويت داشتن)، برايمردم (خادم بودن) و به خاطر خدا (هدف داشتن). (سيد محمد مير کمالي، رهبري و مديريتآموزشي)

10- مديريتانسانها و رهبري آنها عبارت است از فن بهتر بسيج کردن و سامان دادن و بهتر سازماندادن و بهتر کنترل کردن نيروهاي انساني و به کار بردن آنها. (استادشهيد مرتضي مطهري، به نقل از کتاب نگرشي بر مديريت اسلامي سيد رضا تقوي دامغاني)

«برخيمعتقدند 15 درصد رفتار مديران در امور مديريت، به علم روان‏شناسي مرتبط است. زيراحدود 10 درصد دقت و انرژي آنها در ارتباط با نيروي کار صرف مي‏شود. روان‏شناسيبه معني مطالعه علمي رفتار و فرايندهاي ذهني موجود زنده است و ارتباط مديران وکارکنان هميشه بر خوردي روان‏شناسانه و دوطرفه است. بنابراين فقدان يا فقر آموزشيدر زمينه روان‏شناسي و کاربرد آن در اين ارتباط مي‏تواند بسيار پر اهميت و موثرباشد.

مديري کهبا مفاهيم و کاربرد روان‏شناسي در کار آشنا نباشد، اهميت روحيه‏ي کارکنان و رضايتشغلي آنها را در محيط کار نمي‏داند، وظايف و مسئوليت‏هاي آنها را درک نمي‏کند و ازشيوه‏هايي بهره مي‏گيرد که ثمره‏ي آن شيوه‏هاي قديمي، توليد کار کمتر و ايجاد فضايرواني نامناسب در سازمان خواهد بود. «کرت لوين» در زمينه ميزان توليد و رابطه‏اش با شيوه رهبري و مديريت، بررسي هايي را در سهنوع مديريت (آمرانه، مشارکتي، عدم مداخله) انجام داده است.

NGO تعریفسازمانهای مردم نهاد و یا

سازمانیبا شخصیت حقوقی مستقل, غیر دولتی, غیر انتفاعی و غیر سیاسی است که برای انجامفعالیت داوطلبانه با گرایش فرهنگی, اجتماعی, مذهبی, بشردوستانه و بر اساس قانونمندیو اساسنامه مدون, رعایت چارچوب قوانین موضوعه کشور و مفاد آیین نامه های اجرایی آنفعالیت می کند

الف)تعریف ۱) سازمانیبا شخصیت حقوقی مستقل، غیر دولتی، غیر انتفاعی و غیر سیاسی است که برای انجامفعالیت داوطلبانه با گرایش فرهنگی، اجتماعی، مذهبی، بشردوستانه و بر اساسقانونمندی و اساسنامه مدون، رعایت چارچوب قوانین موضوعه کشور و مفاد آیین نامه هایاجرایی آن فعالیت می کند .

ب) تعریف ۲ ) NGO یکسازمان غیردولتی و غیرانتفاعی است. نه وابسته به دولت است و نه اثری از حاکمیتدرون آن پیدا می‏شود. نه بودجه‏ای از دولت به صورت رسمی می‏گیرد ولی دارایاساسنامه مدون است و تشکیلاتش از قبل ثبت شده. یکی از مهمترین خصوصیات NGO داوطلبانه بودن آن است که با توجه به نیاز جامعه ایجاد می‏شود. چندنفر دور هم جمع می‏شوند و به این نتیجه می‏رسند که به طور مثال با مصرف یا پخشمواد مخدر به صورت داوطلبانه و خودجوش مبارزه کنند. البته یک NGO مجاز استفعالیتهای خودش را سامان دهد و اگر کارش به نتیجه برسد درآمد هم کسب کند و این فقطدر راه توسعه و اهداف تشکیلات خودش است و سود در NGO معناندارد . NGO ، سازمان‏های غیردولتی، گروهای شهروندیداوطلب، گروههای نفع عامه یا خیریه هیچ کاری به مسئولیت دولت ندارند و در بعضیجاها از مطالبات مردم در مقابل دولت دفاع می‏کنند یعنی مجاز به انتقاد از دولتمی‏باشند .

● ویژگی سازمانهای مردم نهاد (NGO ) ها

۱ ) غیر دولتی بودن ((Non-Governmental: بدینمعنی که تأسیس آنها بر اساس تصمیم دولتی و در چارچوب بودجه عمومی انجام نگیرد بلکهاشخاص حقیقی یا حقوقی خصوصی مؤسس آنها باشند، البته سازمانهای مردم نهاد و مجموعهدولت دارای ارتباط و اثرات دوجانبه می باشند .

۲ ) غیر انتفاعی بودن (Non-Benefite): بدینمعنی که دست یافتن به درآمد و سود و انجام فعالیتهای تجاری و صنفی انتفاعی بمنظورتقسیم منافع بین اعضاء ، مؤسسان، مدیران و کارکنان هدف سازمان نباشد، هرچند که اینویژگی، سازمان مردم نهاد را از دست یابی به درآمد برای اداره امور خود باز نمیدارد .

۳ ) تمایل به استقلال: بدین معنی که سازمان مردم نهاد سعی می کند برای تحققاهداف خود در چارچوب قوانین موضوعه تا حد ممکن از درجه استقلال بالایی برخوردارباشد و زیر نفوذ صاحبان قدرت و یا گرایش های مختلف قرار نگیرد .

۴ ) خودجوشی و نیاز طبیعی: سازمانهای مردم نهاد بنابر نیاز طبیعی ناشی از شرایطفکری، محیطی، انگیزش ها، خصوصیت ها و آرمانهای مشترک افراد و جامعه، و به صورتداوطلبانه و خودجوش و بر اساس اصل آزادی اراده اشخاص تأسیس و اداره می شوند .

۵ ) غیر سیاسی بودن: اهداف غیر سیاسی در بردارنده فعالیتی است که مشمولماده یک قانون احزاب نگردد .

● کارکرد سازمانهای مردم نهاد (NGO ) ها

۱ ) اطلاع رسانی و آگاه سازی عمومی (ارتباطات )

۲ ) جلب مشارکت مردمی (بسیج عمومی )

۳ ) جذب سرمایه ها و منابع کوچک مردمی (بسیج منابع )

۴ ) ایجاد، گسترش و تقویت هماهنگی بین دولت ومردم

۵ ) گسترش نظارت عمومی

۶ ) ارزیابی فعالیت ها

۷ ) افزایش بهره وری در استفاده از منابع

۸ ) هنجار سازی از میان کارکردهای فوق سه موضوع ‹‹ جلب مشارکت مردمی ›› ، ‹‹ بسیج منابع ›› و ‹‹ نظارت و ار زیابی ›› از اهمیت و جایگاه بالاتری برخوردار هستند .

● اهم اقدامات سازمانهای مردم نهاد (NGO ) ها :

الف)اقدامات اجرایی

۱ ) عضوگیری: رسمی و غیر رسمی

۲ ) برنامه ریزی و نظارت و ارزیابی

۳ ) بهره وری: منابع طبیعی و محیط زیست

۴ ) امور حمایتی: دستگیری از مستمندان، بیماران خاص

۵ ) درآمدزایی: خیریه، نمایشگاه، تحقیقات، انجام پروژه های مشترک، کمک ها(دولتی، مردمی، بین المللی )

۶ ) اطلاع رسانی: خبرنامه، پوستر، اطلاعیه، اینترنت و ..

ب) فرهنگسازی

۱ ) جلسه های مذهبی

۲ ) تبلیغات و هنر: تئاتر، موسیقی، نقاشی، فیلم و ..

۳ ) ایجاد هویت: فردی و جمعی

۴ ) مسئولیت بخشی به مردم

۵ ) حفظ آثار باستانی و میراث فرهنگی

ج) آموزشعمومی

۱ ) شرکت در کنفرانسهای آموزشی

۲ ) برگزاری کارگاه و سمینارهای آموزشی

۳ ) تربیت نیروی متخصص

۴ ) بازدید : سفر تحقیقاتی، اردو

۵ ) سخنرانی عمومی و علمی

۶ ) مشاوره: کارکنان، مدیران ارشد، مردم

د)پژوهش

۱ ) نیاز سنجی اجتماعی

۲ ) افزایش کارآیی

۳ ) معرفی نمونه ها

۴ ) روان کاوی نظرها

‌‍ه)ایجاد ارتباط با بخش های دولتی

۱ ) دادن مشورت و برگزاری جلسات مشترک

۲ ) انجام پروژه مشترک